Opvoeden, wat is dat nu eigenlijk?

Het is deze week de week van de Opvoeding. Maar opvoeden: Wat is dat nu eigenlijk? 

 

Positief opvoeden 

In een artikel op de website van het NJI staat: “Opvoeden is het begeleiden van een kind in zijn of haar ontwikkeling, totdat het zelfstandig kan deelnemen aan de samenleving.”

 

 

 

Sanders (2012) schreef hierover: 

'Een veilige en stimulerende omgeving zorgt ervoor dat kinderen de omgeving ongestoord kunnen ontdekken en zorgt er ook voor dat ouders minder hoeven te verbieden. In een stimulerende omgeving worden kinderen uitgedaagd om te ontdekken, wat ervoor zorgt dat ze betrokken blijven in hun spel. Positieve ondersteuning zoals complimentjes en aanmoediging zorgen ervoor dat kinderen worden gemotiveerd om nieuwe dingen te leren. 

 

De zelfstandigheid van het kind stimuleren (dus niet alles uit handen nemen, maar het kind zelf laten ontdekken hoe iets werkt), zorgt ervoor dat het kind straks op eigen benen kan staan en dat het kind vertrouwen krijgt in zijn eigen kunnen. Ouders kunnen uiteraard wel ondersteunen als dingen echt niet lukken of nog te moeilijk zijn. Maar, het kind fouten laten maken is goed voor de ontwikkeling, zo leert het kind met tegenslagen omgaan, waardoor het later meer veerkracht ontwikkelt. 

 

Een duidelijke en voorspelbare omgeving met structuur en regels en ouders die heldere instructies geven zorgt ervoor dat kinderen zich veilig voelen en dat zij weten wat er van hen wordt verwacht. Hierbij is het van belang de opdracht en instructie af te stemmen op de leeftijd van het kind (als je te veel van het kind vraagt of verwacht, zorgt dit ervoor dat het kind waarschijnlijk niet zal doen wat je vraagt) 

 

Tot slot, en dit is misschien wel het belangrijkste (en meest voor de hand liggende) advies, is het van belang dat je als ouder goed voor jezelf zorgt. In de zin van: zorgen voor voldoende rust en ontspanning. Ouders die dit doen zijn namelijk gemakkelijker, geduldiger, consequenter en meer beschikbaar voor hun kinderen. Iedereen kent wel het voorbeeld van het mondkapje in het vliegtuig (eerst bij jezelf, dan pas bij je kind). Dit voorbeeld laat zien hoe belangrijk het is om eerst goed voor jezelf te zorgen. 

 

De website oudersvannu.nl publiceerde in 2017 een artikel over gelukkige kinderen. Zij beschrijven in dit artikel hoe je er als ouder voor zorgt dat je kind gelukkig wordt. Hierbij maken zij gebruik van de informatie uit het boek: “Raising Happiness: 10 simple steps for more joyful kids and happier parents, van Christine Carter (opvoeddeskundige en onderzoeker)

 

Een van de eerste dingen die zij beschrijft is dat het belangrijk is om als ouder aan je eigen geluk te werken. Het kind imiteert immers hoe jij je gedraagt. Dus als je als ouder dingen doet om goed in je vel te zitten en gelukkig te zijn, zal je kind dit automatisch nadoen. Het helpt bijvoorbeeld ook om veel te lachen in de buurt van je kind (alleen al het horen van een lach van een ouder kan er namelijk al voor zorgen dat het kind zich blij voelt). 

Een ander belangrijk punt dat Christine aankaart in haar boek is dat ouders kunnen leren aan hun kinderen hoe je relaties opbouwt met anderen. Zo kun je je kind leren om af en toe iets aardigs te doen voor een ander, hierdoor ontwikkelt het namelijk empathie (inlevingsvermogen). 

Verder benoemt Christine dat het belangrijk is om vooral de inspanning van het kind te prijzen, niet zozeer het resultaat. Het gaat er dus om hoeveel moeite het kind heeft gedaan om het doel te bereiken. Zo kun je bijvoorbeeld zeggen: “Wat een mooie tekening” (dan beloon je het resultaat), maar zou je als ouder ook kunnen zeggen: “Wat heb je goed je best gedaan op je tekening zeg!”

 

Als je als ouder je kind leert omgaan met emoties, zegt Christine, kun je ze leren hun eigen emoties te begrijpen. Is je kind bijvoorbeeld boos? Leef je in in het gevoel, help je kind om de emotie te benoemen en laat je kind weten dat oké is om je zo te voelen. (Immers boos zijn is heel normaal, iedereen is wel eens boos) Bijvoorbeeld: “Volgens mij wil jij graag ook met dat speelgoed spelen wat je broertje/zusje heeft, volgens mij ben je nu boos dat dat niet kan, ik snap heel goed dat je nu boos bent!”

Betekent uiteraard niet dat je kind ermee mag doen wat hij wil! Daarin mag je als ouder uiteraard ook duidelijke grenzen aangeven. 

Nog een belangrijk punt wat Christine aansnijdt is: geef je kind de tijd om te spelen (alleen of met andere kinderen) dit zorgt namelijk voor een betere ontwikkeling. Kinderen zijn tijdens hun spel helemaal in het nu en genieten dan echt van het moment. Tijdens spel leren kinderen heel veel belangrijke vaardigheden voor de rest van hun leven. 

Tot slot geeft zij aan: “Simpele tradities, zoals iedere avond samen eten, zorgen ervoor dat kinderen zich gelukkiger voelen.” Het geeft kinderen houvast en zorgt ervoor dat ze weten dat papa en mama dan echt even beschikbaar zijn en luisteren naar wat het kind te vertellen heeft. 

 

Goed is goed genoeg 

Vakblad Vroeg publiceerde op 29 september een artikel over het belang van het niet te hoog leggen van de lat voor ouders. Immers, als ouder hoef je echt niet de hele tijd alles goed te doen, zo schrijft Vakblad Vroeg. Het artikel onderschrijft dat een goede relatie tussen de ouder(s) en de baby bijdraagt bij aan een goede ontwikkeling van het kind. Dankzij een goede hechting leert het kind zijn eigen gedrag te reguleren als hij of zij van slag is. (Stressregulatie) 

Echter, zo zegt professor Dr. Hedwig van Bakel, goed is goed genoeg. Het hoeft echt niet perfect: “Als ouders het op de hoofdlijnen redelijk tot goed doen, is het echt niet nodig om ze te overladen met allerlei tips en advies”, zegt zij. 

Tenzij er ernstige zorgen zijn, of tenzij ouders zelf openstaan voor advies of vragen hebben.

 

Heeft u vragen over de opvoeding van uw kind? Bijvoorbeeld omdat u het idee heeft dat uw kind niet luistert of omdat uw kind regelmatig een driftbui heeft? 

U kunt hiervoor altijd terecht bij de pedagogisch medewerk(st)ers op de groep of bij onze pedagogisch coach Marloes Rijnberg. Zij kunnen u als ouder simpele en praktische tips geven en indien nodig doorverwijzen naar de juiste persoon of instantie.